Winter... voor sommigen is dat heerlijke wandelingen maken en dan gezellig binnen. Voor anderen is het enkel koude en donkere dagen, kale bomen en trieste dagen. Maar hoe komt het dat het op aarde niet altijd lente kan zijn? Waarom hebben we verschillende seizoenen? Dr. Katleen Wils, geoloog aan de UGent, vertelt dat het alvast niet met de afstand tussen de aarde en de zon te maken heeft...

UvVL ontvangt... De Humaniakken (1/3) Voor de feestdagen heeft Universiteit van Vlaanderen een groepje bevriende podcastmakers uitgenodigd: de Humaniakken. In deze aflevering hebben we het met hen over feesttafelgesprekken. Wanneer zeggen we dat het eten lekker is? Kunnen we het over politiek hebben, of enkel over het weer? En mogen de kinderen meepraten? Na het horen van deze taalkundige analyse van tafelgesprekken door prof. Bert Oben en dr. Melina De Dijn, taalkundigen aan de KU Leuven, zal een feestmaaltijd nooit meer hetzelfde zijn! Gastsprekers: Bert Oben en Melina De DijnTafel- en gespreksgenoten: Maïka De Keyzer en Ilse De Vos Presentatie: Stijn Van der Stockt Eindredactie: Katleen BrackeMontage: Wederik De Backer Deze podcast is mogelijk dankzij de medewerking van KU Leuven, Antwerpen, UGent, UHasselt, VUB en de Jonge Academie en komt tot stand met de steun van VRT en de Vlaamse overheid.

Sommige mensen kunnen tijdens een heerlijke vakantie plots last krijgen van heimwee. Hoe kan dat als je alles hebt wat je maar kan wensen? En als je plots je vertrouwde huis en vrienden mist, kan je er dan iets tegen doen? Prof. dr. Veerle Soyez is pedagoog aan de VUB komt je er alles over vertellen. #DWW24

Professor Patrick Sorgeloos (UGent) begon jaren geleden bijna toevallig met het onderzoeken van een klein en mysterieus diertje dat ooit alleen in extreem zout water voorkwam, het pekelkreeftje. Wat begon als puur fundamenteel onderzoek, groeide uit tot één van de oplossingen om honger uit de wereld te helpen. Bij Koen Fillet vertelt professor Sorgeloos zijn verhaal over wetenschappelijk onderzoek, liefde en engagement. En als je na de podcast nog méér wil horen: Dieter Honoré schreef er ook een boek over: Pekel.

Vuur en vlammen... het blijft iets mysterieus en intrigerend. Want wat ís dat eigenlijk, vuur? Uit welke stof bestaat vuur? Waarom zijn vlammen meestal geel en soms blauw of groen? Waarom knettert een haardvuur en een kaars niet? En waarom is een vlam vlamvormig en niet rond of vierkant? Prof. dr. ir. Bart Merci is vuurexpert aan de UGent en heeft het antwoord op al onze vuurvragen. #DWW24

Zou het kunnen dat je anders stemt als je eenzaam bent? En houden politici zich bezig met die eenzame stem en hoe ze die kunnen ronselen? Of positiever gesteld: hoe ze er mee voor zorgen dat mensen zich niet meer eenzaam voelen. Over die vragen buigt politiek sociologe dr. Laura Jacobs (UAntwerpen) zich. #DWW24

Veel mensen zijn de laatste jaren van hun leven eenzaam. En dat is verdrietig, want sterven is juist een sociale gebeurtenis. Zorgpersoneel kan maar een deel van de zorg voor de zieke patiënt op zich nemen - maar wie zorgt er voor je zieke buur wanneer hij niet in het ziekenhuis maar thuis is? Communicatiewetenschapper dr. Leen Van Brussel (VUB) probeert er vanuit de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde en het expertisecentrum Compassionate Communities mee voor te zorgen dat niemand nog eenzaam sterft. #DWW24

“Jij bent grappig… voor een vrouw!” Deze opmerking al eens gehoord? Of zelf gedacht? Het idee dat vrouwen geen of minder humor zouden hebben is wijdverspreid in onze samenleving. Ook wat raar natuurlijk. Bezitten vrouwen geen humor-gen? Of zijn ze net zó grappig dat mannen het niet snappen? Prof. dr. Eline Jammaers is gedragswetenschapper aan de UHasselt en deed onderzoek naar grappige vrouwen. Hebben vrouwen humor?

Gamen, scrollen, in je eentje die nieuwe serie volledig uitbingen... Iedereen heeft weleens wat meer introverte periodes. Maar is het normaal als tieners zich elke dag meteen na school in hun kamer opsluiten of bijna nooit met vrienden afspreken? Prof. dr. Inez Germeys is psycholoog aan de KU Leuven en deed onderzoek naar eenzaamheid bij tieners. #dww24

Weet jij eigenlijk wat een zwart gat precies is? Iets in de ruimte wat een enorme aantrekkingskracht heeft. Mja... maar professor Nick Van Remortel, fysicus aan de Universiteit van Antwerpen, kan er toch wat méér en interessanter over vertellen. Onder meer dat het níet de grote stofzuigers van het heelal zijn, zoals we vaak denken.

Napoleon trok met een cavalerie van 5000 paarden ten strijde. Stel je dat even voor: 5000 paarden. Wie verzorgt die paarden? Hoe vind je elke dag genoeg eten en drinken voor die paarden? Napoleon zelf heeft ervoor gezorgd dat het beroep van dierenarts is ontstaan. Dierenarts Peter Bols van de UAntwerpen vertelt over hoe hij (en al zijn collega’s) zijn job te danken heeft aan Napoleon en over het protest ertegen.

Prof. Frits Heinrich (VUB) is historicus en archeo-botanist. Dat betekent dat hij oude gewassen archeologisch onderzoekt. Dus als er bij een opgraving etensresten worden gevonden, is Frits zeer geïnteresseerd. Want zo kan hij niet alleen te weten komen of de oude Romeinen al spaghetti of brood aten, maar ook hoe dat brood gemaakt werd, met welke granen en zelfs of die granen even voedzaam waren als nu.

Mensen die aan het nippertje ontsnappen aan de dood, na een zwaar ongeval bijvoorbeeld, vertellen wel eens over het licht dat ze zagen aan het einde van een donkere tunnel. Of ze herinneren zich dat ze tijdens een operatie uit hun lichaam traden en van bovenaf konden zien hoe chirurgen bezig waren met hun leven te redden. Is dit een teken van leven na de dood? Of van chemische processen in de hersenen? Er bestaat heel weinig wetenschappelijk onderzoek naar die bijna-doodervaringen en daar wil neuroloog Steven Laureys, hoogleraar aan de VUB en de ULg, verandering in brengen. Hij schreef er een boek over en roept ook iedereen die het meemaakte op om hem te contacteren via nde@ulaval.ca.

Herkenbaar? Na de lunchpauze knikkebollen achter je bureau, geen zin meer, alles is lastig en je bent ook wat chagrijnig aan het worden. De middagdip. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn: je bent gewoon moe want je hebt niet genoeg geslapen, je at een te groot bord spaghetti als lunch of... je hebt een vermoeid brein. Bart Roelands is fysioloog aan de VUB en onderzoekt hoe mentale vermoeidheid ontstaat en ook hoe je het weer weg krijgt.

Mentale gezondheid komt de laatste jaren veel in de media. Logisch, want 1 op de 3 mensen heeft ooit in zijn leven psychische problemen. Te Gek!? probeert al 20 jaar lang het taboe rond geestelijke gezondheid te doorbreken. Wat is er in die 20 jaar veranderd? Durven mensen het nu zeggen als ze naar de psychiater gaan? Prof. Inez Germeys, psycholoog aan de KU Leuven, sprak met Koen Fillet over het taboe en wat er nog mag veranderen.

Wanneer wordt geluid muziek? Als het 'mooi' is? Als er iets van toonladder in zit? Als het bedoeld is als muziek? Maarten Stragier, artistiek onderzoeker aan de VUB, overloopt in deze podcast wat de voorbije eeuwen 'mainstream' muziek was en welke muziek we nog altijd raar of moeilijk vinden.

‘Wat wil je later worden?’ Je komt de vraag in elk vriendenboekje tegen en volwassenen vragen het aan kinderen. Maar zijn de antwoorden nog hetzelfde als twintig jaar geleden? Of hebben hippe jobs, zoals gamedesigner, vlogger of influencer, de traditionele droomjobs zoals dokter, juf en voetballer ingehaald? En kan een upper-class elfjarige zonder gêne zeggen dat ze (of zelfs hij) kuisvrouw wil worden? VUB-socioloog Dieter Vandebroeck wéét wat de kinderen van tegenwoordig willen worden.

Waarom zijn tachtigers meestal net wat minder vinnig dan dertigers? Hoe komt het dat iets onthouden makkelijker is als je jong bent? Prof. dr. Ann Massie is biologe aan de VUB-onderzoeksgroep neuro-aging. En zij doen er onderzoek naar één gen dat een grote invloed heeft op het verouderen. Want wie weet... misschien vinden ze er op een dag zo wel de sleutel tot de eeuwige jeugd! Toegegeven, de kans is klein dat Ann volgend jaar met een pilletje komt dat je gezond 250 jaar doet worden. Maar misschien zorgt haar onderzoek wél voor een doorbraak in Alzheimer-, Parkinson- en zelfs kankermedicatie.

Dr. Sam Mattheus, wiskundige aan de VUB, won de Eos Pipet omdat hij een 85-jaar oud wiskundig vraagstuk heeft opgelost. Hoe begin je daaraan? 's Morgens diep nadenken, in de namiddag alles opschrijven en dan "eureka!" roepen? En is de wiskunde dan nog niet helemaal opgelost? Je hoort het in deze podcast!

Hoe komt het dat je voor altijd verlamd kan blijven als je je nek of rug breekt, terwijl je gebroken arm meestal na een paar maand weer als nieuw is? 't Heeft allemaal met zenuwen te maken en het zenuwstelsel. UHasselt-biomedicus Tim Vangansewinkel legt in deze video uit waar die zenuwen zoal in je lichaam zitten en wat er gebeurt als ze gekwetst geraken. En hoe hij probeert om erg kapotte zenuwen toch weer te repareren.

Wat voor iemand ben jij: iemand die om de 2 zinnen een Engels woord gebruikt of iemand die zich dood ergert aan al dat Engels en vreest dat de verengelsing het einde is van het Nederlands? Of we hier over enkele jaren allemaal Engels spreken, dat weet prof Eline Zenner, sociolinguïst aan de KU Leuven, ook niet - Eline is wetenschapper, geen helderziende, Maar of al dat Engels een probleem is, daarover heeft Eline véél interessants te vertellen in deze podcast. Wie na de podcast nog méér wil weten, kan verder lezen in deze gratis online reeks van professor Zenner: https://neerlandistiek.nl/de-verenglishing-van-het-nederlands-in-vlaanderen/.‍

Mogen wij je een intieme vraag stellen? Ben jij weleens verliefd geweest op je dokter? Of je psycholoog? Of… is er een kans dat jouw therapeut verliefd is op jóú? Klinkt dit onwaarschijnlijk? Het komt vaker voor dan je denkt. Gezondheidswetenschapper Lara Vesentini (VUB) deed er onderzoek naar en kwam tot verrassende bevindingen.

De festivalzomer is gedaan en daar is één iemand in het bijzonder blij om: jouw oren. Want als je aan professor Bart Vinck, audioloog aan de UGent, zou vragen hoeveel geluid je oren aankunnen, zou je nog geen minuut op een festival mogen blijven. Hij vertrelt er alles over aan tafel bij Koen Fillet.

Nog snel een berichtje sturen tijdens het fietsen, televisie kijken en tegelijk een spelletje spelen op je gsm of gewoon wandelen en ondertussen praten. We multitasken de hele dag door, vaker onbewust dan bewust. Maar bestaat multitasken eigenlijk wel? Kunnen we perfect twee of meerdere taken tegelijk uitvoeren zonder slechter te presteren? We vragen het aan KU Leuven-psycholoog prof. dr. Eva Van den Bussche.

De klimaatverandering is geen cadeau voor de boeren. Heel wat boeren zien hun oogsten mislukken door periodes van extreme hitte, extreme droogte of net extreme regen. Ze zullen zich (of hun gewassen) aan het veranderende klimaat moeten aanpassen en daar wil Sarah Garré, onderzoeker bij het ILVO en gastprofessor aan de KU Leuven, bij helpen! Spoiler: met stroom onder het veld.

Heel wat 18-jarigen komen wel wat kilo's bij zodra ze beginnen met studeren. Komt dat omdat ze vanaf dan te veel uitgaan, niet meer bewegen of te weinig groenten eten? Sport- en bewegingswetenschapper Tom Deliens (VUB) zocht het uit en probeert er iets aan te doen.

Midden augustus gaan mensen weleens 's nachts op hun rug in het gras liggen, in de hoop vallende sterren te zien. Maar... ook tijdens de rest van het jaar kan je vallende sterren zien. Sterrenkundige Sven De Rijcke, prof aan de UGent, nam ons een nacht mee naar de Ardennen, waar hij ons liet zien dat niet elk lichtgevend streepje een vallende ster is. En... waar hij ons vertelde dat je vallende sterren ook kan horen!

Zomer in België is ook festivalseizoen! Tienduizenden mensen gaan met hun tent en campingstoeltje naar de weides van Rock Werchter, Tomorrowland, Pukkelpop. En wij gingen met het Universiteit van Vlaanderen-team naar de Lokerse Feesten. En we namen een wetenschapper mee. Musicoloog Edith Van Dyck van de UGent vertelde er ons voor onze Summer School waarom zelfs niet-dansers dansen op Dancing Queen, van ABBA.

Meer en meer mensen genezen van kanker. Dat is uiteraard een goede evolutie. Maar... heel wat mensen hebben maanden of zelfs jaren na hun behandeling nog altijd pijn. En vinden daar soms ook weinig begrip voor. Dr. Eva Roose is revalidatiewetenschapper aan de VUB en legt in deze podcast uit hoe het komt dat sommige mensen nog lang pijn hebben en hoe die pijn kan behandeld worden.

Rechtendoortocht of bunkeren met de scouts of chiro. Je gaat voor niks opzij maar gaat erover, erronder, erdoor, tot... je een koeienweide tegenkomt. Durf jij door de schrikdraad te gaan? Of heb je truukjes om geen schokken te voelen? Prof. Liesbet Van der Perre, ingenieur aan de KU Leuven, geeft in deze Universiteit van Vlaanderen Summer School-aflevering alle tips & tricks mee zodat jij er zonder elektrische schokken vanaf komt!

"Vaag, maar opwindend." Toen Tim Berners-Lee in 1989 zijn nieuwe uitvinding 'het wereldwijde web' voorstelde, waren zijn collega's nog niet heel hard onder de indruk. Wat begon als een huiskamerprojectje groeide uit tot dé technologie van de laatste eeuw. Met zelfs een "dag van". 1 augustus is World Wide Web Day. Prof computerwetenschappen Ruben Verborgh (UGent) vertelt bij Koen Fillet over de geschiedenis én de toekomst van het www.

Wie zomer zegt, zegt barbecue. En wie barbecue zegt, zegt mannen die samentroepen rond het vuur en met een jolige schort véél vlees bakken. Of toch volgens het cliché. Prof. Charlotte De Backer is communicatiewetenschapper aan de UAntwerpen en bestudeert communicatie via eten en eetgewoontes. In deze Summer School legt ze uit waarom het altijd de mannen zijn die het vlees op de barbecue gooien.

Weet jij waarom muizen hoog piepen en olifanten laag toeteren? Of waarom radiogolven beter lang zijn dan kort? Of hoe de oren van gekko's mensen met gehoorproblemen kunnen helpen? Fysicus dr. Pieter Lievens van de UAntwerpen kwam het allemaal vertellen bij Koen Fillet in onze podcaststudio.

Op drukke plaatsen als voetbalstadions of treinstations gebeuren er veel meer misdrijven. Een beetje vreemd, want daar loopt net veel volk rond en dus is daar toch meer sociale controle? Prof. dr. Christophe Vandeviver, criminoloog aan de Universiteit Gent, onderzoekt welke buurten het onveiligst zijn.

Een paard en een ezel kan je kruisen. Je krijgt dan een muildier of een muilezel. Een paard en een koe? Dat geeft een 'jumart' (op z'n Frans) volgens de paardenboeken uit de 18e eeuw. Alleen, er heeft nog nooit iemand een jumart in het echt gezien. Kan het nu, of niet? Dierenarts Peter Bols (UAntwerpen) geeft in deze podcast een antwoord aan Koen Fillet.

Wout van Aert en Lotte Kopecky die nog enkele weken op hoogtestage gaan om helemaal klaar te zijn voor de Tour. Elke wielerliefhebber vindt dat normaal. Maar... waarom moet je naar de bergen om beter te kunnen fietsen? En zou zo'n hoogtestage (of gewoon: weekje vakantie in Oostenrijk?) ook voor jou zinvol zijn? In deze Universiteit van Vlaanderen Summer School komen de antwoorden van performance manager bij FDJ-Suez, ex-profwielrenster én VUB-inspanningsfysioloog Lieselot Decroix.

Er zijn ongeveer 60 miljoen mannen meer op deze wereld dan vrouwen. Dat verschil was nog nooit zo groot. En... het is niet zo onschuldig als het lijkt. VUB-socioloog en demograaf Marie Alice Mosuse vertelt in deze podcast waarom er zoveel meer mannen dan vrouwen zijn en wat de gevolgen daarvan zijn.

Nog nooit werd er zoveel gepraat over eten en gezond eten en... nog nooit waren zoveel mensen te dik. Tom Deliens is sport- en bewegingswetenschapper aan de VUB en hij legt in deze podcast uit hoe je kan vermageren door elke dag naar de McDonalds te gaan. Maar ook: dat gezond eten niet hetzelfde is als mager eten, en omgekeerd.

Een uitstapje naar de zee werkt ontspannend. Maar is dat omdat je daar meestal vakantie hebt, of… is er echt iets met de zee zelf? Dat is wat Alexander Hooyberg, bioloog aan de Universiteit Gent en het Vlaams Instituut voor de Zee, uitzoekt. Als het van hem afhangt, schrijven huisdokters binnenkort een dagje zee voor.

Roddelen... voor sommigen is het onschuldig entertainment, maar 't kan ook mensen echt heel hard kwetsen of schaden. Dus vroegen we aan prof communicatiewetenschappen Charlotte De Backer (UAntwerpen) of een klein beetje roddelen oké, of toch ook gewoon lelijk? En waarom we het eigenlijk zo vaak doen...

In 2016 werden in de duinen van Koksijde meer dan 50 skeletten gevonden. Archeologen dachten eerst dat ze de begraafplaats van enkele vroeg-middeleeuwse families hadden gevonden. Maar toen ze geneticus Maarten Larmuseau (KU Leuven) erbij haalden, bleek dat tot hun verbazing helemaal niet te kloppen. Maar wie waren die mensen dan? Toevallige passanten of jouw betoveroveroveroveroveroverovergrootouders?

In 't weekend lekker lang uitslapen... Heel wat mensen vinden het heerlijk én hebben het ook nodig om te herstellen van een hele week te weinig slaap. Denken ze... Prof. An Mariman is slaap-expert aan de UGent en legt in deze podcast uit waarom extra lang slapen niet helpt tegen slaaptekort en wat het verschil is tussen rusten en slapen.

"Goed eten om groot en sterk te worden." Klopt het wat de bomma zegt terwijl ze nog een extra schep aardappelen en spek aan een 12-jarige geeft? Worden kinderen die veel eten echt groter? Of is het belangrijker wàt je eet. Prof. dr. Carl Lachat van de Universiteit Gent doet onderzoek naar groei, en groeiachterstand, en legt in deze video uit hoe je zo groot mogelijk wordt.

Thuiskomen van school of werk, in de zetel neerploffen en beginnen scrollen. Of tijdens een lang gezelschapsspel naar jouw gsm grijpen. Als de verveling toeslaat, is de smartphone nooit ver weg. Maar niet elke soort verveling levert dezelfde uitkomst op. Soms willen we een grappig filmpje op Youtube kijken, andere keren weer een moeilijke sudoku oplossen. In haar onderzoek bestudeert prof. dr. Karolien Poels, communicatiewetenschapper aan de Universiteit Antwerpen, welke vorm van verveling gelinkt is met welke soort smartphonegebruik. Want filmpjes van schattige katjes zijn niet altijd de oplossing.

Ons lichaam is in constante staat van oorlog. Want elke minuut van elke dag proberen ontelbare virussen en microben ons lijf binnen te dringen. Gelukkig stuiten die indringers op het verbluffend geavanceerd immuunsysteem van de mens. Maar helemaal onfeilbaar is dat systeem helaas niet. Als de bewaker in ons lichaam foute inschattingen maakt, kan die zelfs veel meer kwaad dan goed doen. Hoe dat precies in elkaar zit, onderzoekt prof. dr. Mo Lamkanfi, bio-medicus aan de UGent. Want hoe méér hij erover weet, hoe groter de kans dat hij een heel nieuw soort spectaculaire medicijnen kan maken.

Elke minuut adem je zo'n achttal keer in en uit. Zonder dat je daarover moet nadenken. Da's meer dan 4 miljoen keer per jaar. Tegen dat je 35 bent, heb je al 150 miljoen keer in- en uitgeademd. En tegen dan... beginnen die longen stilaan te verslijten, zoals een ballon die verslijt als je hem vaak opblaast. Die aftakeling kan je niet tegengaan, maar... je kan je longen wel in conditie proberen te houden. Hoe? Kan je ze trainen of helpt gezond eten? Daar heeft revalidatiewetenschapper Chris Burtin van de UHasselt het antwoord op in deze video.

In vitro is een geweldige techniek die mensen helpt om zwanger te worden als het vanzelf niet lukt. Maar... in-vitrokindjes zijn gemiddeld kleiner dan kinderen die natuurlijk verwerkt worden. En dat is niet ideaal. Professor Claudia Spits is geneticus aan de VUB en zij ontdekte hoe dat komt en wat daar misschien aan gedaan kan worden.

“Wij zijn zwanger.” Het is een uitspraak die sommige mensen schattig vinden, anderen vinden het gruwelijk. Maar wat je ook vindt, er zit wel degelijk een kern van waarheid in. Dat blijkt uit een studie van onderzoekster en diëtiste dr. Vickà Versele (VUB): ook heel wat (toekomstige) vaders komen tijdens de zwangerschap kilo’s bij die ze niet zo makkelijk kwijtraken!

Fietsende mannen én vrouwen, amateurs én profs... élke wielrenner heeft er weleens last van... zadelpijn! Daar wordt soms wat lacherig over gesproken, maar zelden serieus. Terwijl het wel een serieus probleem is. In het peloton rijden mannen met een derde balzak (of zo lijkt het toch) en vrouwen met serieus vergrote schaamlippen en heel wat renners moeten er uiteindelijk aan geopereerd worden, wat niet om te lachen is. Terwijl wat méér en eerder aandacht voor de schaamstreek dit misschien kan voorkomen. Prof. dr. Hedwig Neels (UAntwerpen) vertelt in deze podcast hoe je als fietser je schaamstreek kan (en moet!) verzorgen. Neem al maar een spiegeltje bij de hand!

Als je sport, is het leuk om op je sporthorloge te zien hoe hoog je hartslag is of hoe snel je gaat. Maar zo'n horloge is soms lastig en vooral ook... lelijk! Wat als je een chipje kon inplanten in je arm? En wat als dat chipje ook je temperatuur, cholesterol, suiker... zou kunnen meten? Superhandig! Niet alleen voor sporters, maar ook voor bv. diabetici! Het bestaat helaas nog niet, maar prof. dr. ir. Koen Vandewal, materiaalonderzoeker aan de UHasselt, en zijn team werken er hard aan!

Het leven van de meeste mensen op sociale media lijkt superinteressant en plezant - ze reizen, gaan naar chique restaurants, hebben vele vrienden, maken plezier. En dan zien ze er ook nog sprankelend en mooi uit... Je zou van minder ongelukkig worden. Maar... is dat écht zo? Prof. dr. Laura Vandenbosch is communicatiewetenschapper aan de KU Leuven en ze deed er onderzoek naar: worden we ongelukkig van die perfecte beelden op sociale media?

Microplastics zitten overal en dus ook in je lijf. Want je eet ze op, je ademt ze in en je smeert ze zelfs op je huid. Na de Tweede Wereldoorlog zijn we héél veel plastic beginnen gebruiken en daardoor kan je niet meer ontkomen aan de kleine restantjes, de micro- en zelfs nanoplastics. Maar wetenschappers maken zich zorgen om al die plasticdeeltjes in ons lichaam. Dr. Nelly Saenen, toxicoloog aan de UHasselt, doet daarom onderzoek naar hoe die piepkleine plastics juist in ons lichaam terechtkomen en of ze daar veel schade aanrichten.

"Een heerlijk dagje shoppen met vriendinnen!" Als je vrouwenbladen moet geloven, vinden heel wat mensen dat plezant. Maar... is het winkelen op de Meir, de Nieuwstraat of de Veldstraat niet met uitsterven bedreigd? Want in winkels langs een grote autoweg, in een shopping center of online, is toch veel makkelijker? Professor Ann Verhetsel is geograaf aan de UAntwerpen en vertelt ons alles over waar we het liefst winkelen, nu, vroeger en binnenkort.

Iedereen heeft wel eens last van darmen die overhoop liggen. Wanneer je heel veel stress hebt voor een examen of te veel of te vettig hebt gegeten. Maar voor sommige mensen zijn gevoelige darmen elke dag een probleem. Tot wel 15% van de Vlamingen kampt met PDS: het prikkelbaredarmsyndroom. Dr. Kathleen Van Malderen is maag-darmspecialist en doet onderzoek aan de UAntwerpen naar de geur van je adem en PDS.

In onze darmen zitten miljoenen bacteriën. En dat is goed, want die helpen mee voor de vertering van je eten. Iedereen heeft zo zijn eigen ecosysteempje van darmbacteriën, met verschillende soorten en aantallen. Bestaat er zoiets als de ideale darmflora? Daar is Jeroen Raes, microbioloog aan de KU Leuven, naar op zoek. Elke dag krijgt hij stalen stoelgang binnen om te onderzoeken. Er is alvast één ingrediënt dat zeker niet thuishoort in de perfecte darmflora en dat is: antibiotica!

Wetenschappelijk onderzoek is een werk van trial and error, van proberen en falen en dwalen, om hopelijk ooit te vinden waar je naar zocht. Of waar je net niét naar zocht. Helaas hebben veel wetenschappers vandaag het gevoel dat er geen tijd is, of mag zijn, voor dat zoeken en falen, terwijl je in de 16e eeuw net genoeg moést falen als je als wetenschapper au sérieux wilde genomen worden. Wetenschapsfilosoof Joris Vandendriessche (KU Leuven) neemt ons mee in de geschiedenis van het falen in de wetenschap.

Met enkele muisklikken krijg je tegenwoordig online de meest inspirerende pornofilms te zien. Maar dat betekent blijkbaar niet dat jongeren vandaag sneller met seksualiteit bezig zijn dan vorige generaties. Integendeel. Recent wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat anno 2024 'de eerste keer' op 17,5 jaar ligt. Meer dan een jaar later dan enkele jaren geleden. Seksuoloog aan de KU Leuven prof. dr. Paul Enzlin licht enkele mogelijke oorzaken toe.

Klinisch psycholoog aan de UGent prof. dr. Ernst Koster vertelt ons alles wat we nog niet wisten over faalangst.

Wetenschappers staan in de krant of komen op het als ze na jaren grondig onderzoek en dubbelchecken iets belangrijk ontdekt hebben. Maar wat als ze na jaren onderzoek ontdekken dat hun ideeën niet kloppen? Of dat ze zich vergist hebben? Hebben ze dan jarenlang voor niks gewerkt? Is hun carrière dan mislukt? Wetenschapsfilosofe Sylvia Wenmackers (KU Leuven), musicologe Edith Van Dyck (UGent) en filosoof Geoffrey Dierckxens (CAS, Praag) vertelden op het Docville festival in Leuven aan Koen Fillet hoe falen en dwalen typisch is aan wetenschap, maar ook over hoe frustrerend het kan zijn.

Dieren hebben net iets meer rechten dan een stoel, maar veel minder dan de mens. Maar... niet elk dier heeft dezelfde rechten. Zo kan een konijn in jouw tuin beroep doen op veel meer bescherming dan eentje in een laboratorium. Dr. Eva Bernet Kempers is onderzoeker dierenrecht aan de Universiteit Antwerpen en zij pleit ervoor om dieren een waardiger leven te geven en dat ook op te nemen in ons wetboek.

Andreas Vesalius was een van de eersten die per se een menselijk lichaam wilde opensnijden. Vóór Vesalius dissecteerden anatomen dieren om meer te weten te komen over het menselijk lichaam. Toen Vesalius het met mensen wilde doen, wist hij niet goed waar hij aan lijken kon geraken, dus stal hij de lichamen van misdadigers aan de galg. Hoe het verder ging en hoe wetenschapppers ons daarna hebben kunnen overtuigen om ons lichaam vrijwillig af te staan aan de wetenschap, dat vertelt prof. dr. Tinne Claes, historica aan de KU Leuven.

Duiven worden soms 1000'en kilometers van huis losgelaten, en toch vinden ze de weg terug. Hoe doen ze dat? Wel, ze hebben gewoon een uitzonderlijk oriëntatievermogen en combineren verschillende technieken om hun vluchtrichting te bepalen. Prof. dr. Frederick Verbruggen, experimenteel psycholoog aan de Universiteit Gent, zat bij ons aan tafel om te vertellen over deze vliegende gps'en.

Gemiddeld eens in de 300 jaar vindt er bij ons een zware aardbeving plaats. En wanneer het gebeurt weet niemand. Dus... worden gebouwen voor alle zekerheid (min of meer) aardbeving-proof gebouwd. Daarvoor ontwikkelen de ingenieurs van de UHasselt steeds nieuwe bouwtechnieken. Wij mochten erbij zijn toen prof. dr. ir. Hervé Degée zijn nieuwste ontwerp uittestte.

Ons gevangenissysteem staat steeds meer onder druk. Overvolle cellen, slechte levensomstandigheden en personeelsstakingen benadrukken de noodzaak voor hervormingen. Samen met prof. dr. Tom Daems, criminoloog aan de KU Leuven, namen wij onze gevangenissen onder de loep. Want is vrijheidsberoving wel een goed idee?

Wie lijdt aan de erfelijke ziekte DFNA9 wordt vanaf een jaar of 30 geleidelijk aan doof. En je krijgt ook problemen met je evenwicht. Momenteel bestaan er nog geen échte behandelingen tegen DFNA9. Maar daar komt binnenkort misschien verandering in. Want dr. Dorien Verdoodt, biomedicus aan de Universiteit van Antwerpen, DFNA9-patiënt te kunnen helpen met een simpel spuitje.

Bij elk toiletbezoek laat je informatie achter over je leven en je gewoontes. Want uit onze uitwerpselen en urine kunnen wetenschappers achterhalen wat jij hebt gegeten en gedronken, maar ook welke geneesmiddelen of drugs jij hebt genomen. Dr. Tim Boogaerts, farmaceutisch wetenschapper aan de Universiteit van Antwerpen, onderzoekt rioolwater en zo weet hij hoeveel en welke pillen er wanneer gebruikt worden in een stad of dorp.

Er is een verband tussen hart- en vaatziekten en kanker. Want kankerpatiënten krijgen op latere leeftijd vaker hartproblemen. Maar mensen met een geschiedenis van hart- en vaatziekten krijgen ook vaker kanker. Hoe dat komt probeert Matthias Bosman, farmaceutisch wetenschapper aan de UAntwerpen, uit te zoeken.

In de aanloop naar de verkiezingen worden de termen links en rechts overal gebruikt. De twee termen zijn diepgeworteld in ons politiek taalgebruik, maar wat betekenen ze eigenlijk? Want soms heeft een partij zowel linkse als rechtse standpunten. Koen Fillet ging samen met dr. Robin Devroe, politicoloog aan de UGent, op zoek naar de oorsprong van deze opdeling.

Buitenaards leven bestaat. Daar zijn wetenschappers zeker van. Het zou nogal straf zijn als wij de enige levensvorm zouden zijn in héél het universum en ze hebben ook al heel wat indicaties gevonden dat leven op andere planeten mogelijk is. Maar tot nu toe hebben we nog geen leven zelf gevonden. Bio-ingenieur Ronnie Willaert (VUB) heeft een revolutionair robotje gemaakt waarmee we écht kans maken om dat leven te vinden!

Als je elke ochtend een kopje koffie drinkt, gaat je lijf zich daar na verloop van tijd op 'voorbereiden'. We spreken van gewenning. Maar hoe goed je tegen cafeïne, alcohol of andere drugs kan, hangt ook enorm af van de omstandigheden...

Er zijn echt enorm veel wetten. Sinds het ontstaan van België worden er elk jaar duizenden nieuwe aangenomen en er worden er maar heel weinig geschrapt. Veel van die regels zijn dus verouderd. Prof. dr. Marie DeCock, jurist aan de UHasselt, onderzocht de 100 jaar oude wet op de intercommunales die, omdat ze zo oud is, maakt dat achterpoortjes mogelijk zijn. Marie gaf de wet een make-over waardoor gesjoemel niet meer kan. Of toch niet meer wettelijk is...

Oorlogen, aardbevingen of een vliegtuig dat neerstort. We reageren telkens anders op het slechte nieuws dat ons bereikt. Maar hoe komt dat eigenlijk? Waarom vinden we de oorlog in Oekraïne erger dan die in Afghanistan? Prof. dr. Stijn Joye, communicatiewetenschapper aan de UGent, onderzoekt hoe wij lijden op afstand ervaren. En daar spelen kilometers, het delen van waarden en economische relaties allemaal een rol in.

Ooit al eens een gaatje in je tanden gehad? Dan moeten ze dat bij de tandarts vullen met zo'n witte pasta. Dat werkt, maar toch niet altijd optimaal. Want dat vulsel blijft niet altijd even goed zitten en er kunnen ook barstjes en ontstekingen in komen. Daarom ontwikkelt professor Annelies Bronckaers, neurobiologe aan de UHasselt, een nieuw vulsel op basis van je eigen stamcellen. Zij praat erover aan onze podcasttafel met Katleen Bracke.

Koning Arthur, Merlijn de Tovenaar, de Ridders van de Ronde Tafel, ... Die gaan al mee sinds de middeleeuwen. Hoe komt het dat we die legendarische figuren na 800 jaar nog altijd kennen? Want er zijn nog honderden andere verhalen uit die tijd die we nu al lang vergeten zijn. Wat heeft Koning Arthur wél wat vergeten middeleeuwse verhalen niet hebben? En gaan we Harry Potter in 2800 ook nog kennen? Met deze vragen trokken wij naar historisch letterkundige Elisabeth de Bruijn aan de Universiteit van Antwerpen.

Waarom kunnen we geen 3 dagen zonder water? Biomedisch wetenschapper aan de UHasselt Jelle Hendrix legt uit op welke manier H2O onze oorspronkelijk levenloze en saaie aardbol wist om te toveren tot een groene, boeiende hotspot die bruist van het leven.

Er was een tijd dat "bureaucratisch" als iets heel positiefs werd gezien: het zorgde dankzij duidelijk procedures en regels dat iedereen eerlijk werd behandeld en het maakte het werk ook efficiënt. En ambtenaren, die hielpen daarbij. Tot in de jaren '80 enkele bullebakken vonden dat er te veel ambtenaren waren en daarbij meteen alle ambtenaren een slechte naam gaven. Inefficiënte, luie regelneven. Ze moesten veranderen! Nou nou, dat hebben ze geweten! Prof bestuurskunde Jan Boon (UHasselt) heeft het in deze podcast over de niet-efficiënte en demotiverende veranderingsgekte in de ambtenarij.

Elke leerling of student een tablet, chromebook of laptop en weg met papieren cursussen en handboeken?! Mmm... misschien moeten we nog heel even wachten met papier buiten te gooien. Want een digitale agenda en gepersonaliseerde oefeningen maken op jouw niveau kunnen handig zijn (zeker ook voor leerkrachten), maar de Hasseltse prof communicatiewetenschappen Jo Pierson wijst in deze podcast op wat er misschien nog wat beter moet geregeld worden. Zodat onze digitale school-toekomst écht een goed idee is.

Als je dyslexie hebt, heb je moeite met vlot lezen en spellen, vaste woordcombinaties onthouden, spellingsregels onder de knie krijgen, enzovoort. De meeste kinderen beginnen dat te merken op school wanneer hun klasgenoten veel sneller weg zijn met dat alles dan zijzelf. Maar er zijn sommigen die hun dyslexie weten te camoufleren en pas op latere leeftijd echt ontdekken dat ze dyslexie hebben. Hoe komt dat? En wat doe je er dan nog aan? Dat zijn vragen voor neurolinguist en expert in dyslexie, Wim Tops, Leerstoelhouder Inclusief Leren van de UHasselt.

Sinterklaas en de Kerstman... hoe zit dat eigenlijk tussen die twee? Want het kan toch geen toeval zijn dat ze allebei een lange witte baard hebben, een rode jas, een grote zak vol cadeaus én allebei Klaas (of Claus) heten? Maar... ze komen wel tijdens een ander feest langs. Hebben we hier te maken met een na-aper? Of steekt die Sinterklaas 3 weken na zijn verjaardag een kussen onder zijn jas, zet hij een andere muts op en verruilt hij zijn paard voor rendieren om nog een tweede keer de populaire uit te hangen als Kerstman? Koen Fillet stelde al deze vragen aan dr. Hans Geybels, theoloog aan de KU Leuven. En hij kreeg nog méér antwoorden! Alles over Kerstmis én de Sint.

Tijdens de prehistorie leefden hier in België jager-verzamelaars. Die werden uiteindelijk boeren omdat ze steeds meer op dezelfde plek bleven en daar hun groenten verbouwden. Maar hoe hebben wetenschappers kunnen uitzoeken hoe die mensen leefden? Die mensen hielden geen dagboek bij en al zeker geen notities op een smartphone. Chemisch ingenieur en archeoloog Christophe Snoeck van de VUB vertelt hoe hij met nieuwe technieken nog altijd nieuwe ontdekkingen doet over onze voor-voor-voor-voor-voorouders.

Wat is een supercomputer? Hoeveel rekenkracht heeft die? Waarvoor dient die?

Porno heeft lang in de taboesfeer gezeten. Maar tegenwoordig komen jongeren er via sociale media gemakkelijk mee in aanraking en ze babbelen er onder elkaar steeds vaker over. Porno wordt nu ook uitgebreid bestudeerd in de wetenschap. Zo onderzocht seksuoloog dr. Bert Van Puyenbroeck van de VUB of samen porno kijken goed is voor je relatie. Ontdek het antwoord in zijn gesprek met Koen Fillet vanop de Dag van de Wetenschap.

Onze lucht is vervuild met fijnstof, afkomstig van onze auto’s, van kachels en van de industrie. Als we dat fijn stof inademen, dan kan dat onze longen aantasten. Maar wist je dat fijnstof ook tot in je hersenen geraakt? En daar kan het ook behoorlijk wat schade aanrichten. Wat gebeurt er juist in ons hoofd? En is dat dan onomkeerbaar? Biomedicus Kenneth Vanbrabant van de UHasselt geeft bij Koen Fillet een antwoord op al deze vragen, speciaal voor de Dag van de Wetenschap.

Een platworm is een piepklein, simpel, blubberig diertje dat leeft onder water. En voor de wetenschap is het dier van onschatbare waarde. Want ze kunnen iets wat totaal science fiction lijkt: verloren lichaamsdelen opnieuw aangroeien. Zelfs een hoofd! Wetenschappers bestuderen nu dat diertje om hopelijk iets te ontdekken wat de mens ook kan helpen bij het herstel van een hersenletsel, of een zenuwaandoening, of de ziekte van Crohn, ... Martijn Heleven en Charlotte Segnana zijn daar twee van en zitten aan onze podcasttafel met Koen Fillet op de Dag van de Wetenschap!

Op de grens met Nederland, Duitsland en België, diep onder de grond, willen wetenschappers een telescoop bouwen die 10 km lang is. Of zelfs: een telescoop in de vorm van een driehoek waar elk been 10 km lang is. Ze noemen het de Einstein-telescoop en willen er zwaartekrachtgolven mee zien. Wat dat is en waarom dat interessant is, vertelt Alexander Sevrin aan Koen Fillet.

Wat loopt er ‘s morgens op 4, ‘s middags op 2 en ‘s avonds op 3 benen? Het is een stukje uit de Griekse mythologie dat veel mensen kennen. Helaas... niets is wat het lijkt. Er zit véél meer achter. Dat ontdekt Koen Fillet samen met onderzoeker klassieke mythologie Nadia Sels van de Universiteit Gent.

Als je moet kiezen tussen de man of de vrouw, wie is dan, fysiek, het sterke geslacht? Mannen zullen het in een potje armworstelen meestal winnen van een vrouw. Of in een sprintje 100 meter. Maar of dat wil zeggen dat mannen daarmee het sterke geslacht zijn? Daar is gynaecoloog Wilfried Gyselaers van de UHasselt nog niet zo zeker van. Samen met Koen Fillet zetten beiden even hun mannelijkheid opzij en feliciteren ze de vrouwen met hun eerlijk verdiende titel!

Als er ergens in de wereld een ramp gebeurt, dan ontstaat er regelmatig wereldwijde solidariteit. We sturen hulp naar Pakistan na de overstromingen, naar Oekraïne tijdens de oorlog, naar Marokka na een aardbeving, of bij de hongersnood in Ethiopië tijdens de jaren tachtig. Maar weet je wie er nog in dat rijtje van landen in nood staat? Ons België-landje! Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd voor ons een van de grootste internationale hulpacties ooit gehouden. Nooit geleerd op school? Wij van de redactie ook niet. En daarom haalden we er historicus Nel de Mûelenaere bij, prof aan de VUB.

Fotosynthese is het proces dat planten in staat stelt om de energie van de zon om te zetten in voedingstoffen. Zij hebben 'groene energie' als het ware geperfectioneerd! Van planten kunnen we leren hoe we onze eigen zonnecellen nog beter maken.

Blindengeleidehonden ken je wel. Maar je hebt ook hoorhonden voor dove mensen. En epilepsiehonden. En autismehonden. Wie zo'n assistentiehond nodig heeft, moet daar meestal lang op wachten. Want niet elke hond is geschikt en van elke 10 puppy's die worden opgeleid tot assistentiehond, worden er maar 4 goedgekeurd. Veel tijd en geld gaat zo verloren. UGent-dierenarts en geneticus Bart Broeckx zoekt hiervoor een oplossing in het DNA van mogelijke hondenouders. Zo kan hij nog vóór hondjes geboren worden voorspellen of het geschikte assistentiehonden kunnen worden!

Een vrouwendingetje: een klein beetje krampen bij je regels, dat lijkt mij normaal. Maar niet meer kunnen rechtstaan van de buikpijn, dat is écht niét normaal. Wie zoveel pijn heeft, heeft misschien wel endometriose. Waarschijnlijk 1 op de 10 vrouwen heeft endometriose, maar toch is het een aandoening die weinig bekend is en vaak ook veel te laat (of helemaal niet) ontdekt wordt. Koen Fillet praat erover met dr. Dorien Lanssens, vroedkundige aan de UHasselt. Oók interessant voor alle ondersteunende mannen en vaders! En... voor de héél zeldzame gevallen van mannen met endometriose!

Al eens gehoord van een kwantumcomputer? Dat zou een razendsnelle computer zijn die helemaal anders werkt dan een gewone computer. Maar... wat is er dan zo anders aan? En wil dat ook zeggen dat wij binnenkort allemaal nieuwe computers moeten kopen? Het antwoord hierop is alvast "nee", want kwantumcomputers zijn computers voor professionals. Maar... die kwantumcomputers kunnen je leven binnenkort wel veranderen... Kwantumfysicus aan de UHasselt Boo Carmans legt de werking van dat ingewikkelde beestje glashelder uit bij Koen Fillet.